Goedkoop is duurkoop (1): koelkast een graadje hoger

Sommige dingen die besparingen lijken, zijn toch geen goed idee. Maar er zijn wel alternatieven. Welke dingen zijn niet handig om te doen, en wat kun je in plaats daarvan doen om de kosten te beperken?

Ik las onlangs het bespaaradvies: zet je koelkast een graad minder koud. Dat lijkt zuinig. De koelkast – een van de grootste energievreters in je huis – verbruikt dan minder. Wat kan daar nou tegen zijn? Nou, bijvoorbeeld dit: je verliest die besparing meteen weer doordat je eten sneller bederft.

Ik heb dat aan den lijve ondervonden. Mijn koelkast heeft het jaren niet goed gedaan. Op een gegeven moment was de hoogste stand al niet meer voldoende om de boel echt koud te houden. Dat was natuurlijk heel slecht voor de houdbaarheid van mijn vlees en de melk, en helaas ging veel eten verloren. Dat gebeurt al vrij snel. Zelfs je koelkast op 5° Celsius zetten, in plaats van de 4°C die aangeraden wordt, heeft al een negatieve impact op vooral groenten en vlees. Het Voedingscentrum heeft er een paar heel handige dingen over op een rijtje gezet.

Alternatieven

Een paar dingen hebben meer effect dan de koelkast minder koud zetten. Ten eerste: koop een zuinige koelkast. Als je koelkast al tien jaar of ouder is, moet je dat zelfs nu meteen doen – voor het milieu en voor je portemonnaie. Kijk voor de gein eens naar het rekensommetje dat ik heb gedaan toen ik mijn nieuwe koelkast kocht. Ik bleek een derde van mijn stroomrekening te besteden aan het in leven houden van mijn beroerde koelkastje en mijn vriezer samen. Mijn nieuwe koelvriescombi scheelt me een hoop geld aan energie, mijn eten blijft verrassend langer vers, en het koeldeel is nog veel fijner ook.

Ten tweede: als je een keuken aanschaft, zorg er dan voor dat de koelkast en oven niet naast of onder elkaar terechtkomen. Dan hoeft het arme koelkastje ook niet extra hard te werken als de oven op 200° C staat te loeien. Zit ‘ie al op die plek, dan helpt een isolatieplaat ertussen (waarschijnlijk moet de oven er dan even deels uitgeschoven worden maar als ik dat in vijf minuten kan, lukt het jou ook). Het schijnt overigens dat dit probleem met nieuwe apparatuur niet meer zo speelt omdat die beter geïsoleerd is. Zou kunnen, maar ik ben skeptisch. Heb je de optie, dan zou ik deze twee uit elkaar houden.

Ten derde een onorthodoxe (en wellicht wat extreme) optie die mij nog een tijd geholpen heeft toen mijn koelkast de strijd begon te verliezen. Ik las dat een vriezer efficienter werkt als hij vol is, en die van mij had zeker ruimte over. Tegelijkertijd had mijn koelkast het dus moeilijk, maar ik had nog geen zin om een nieuwe te kopen. Toen heb ik een systeempje bedacht. Ik deed twee flessen water in de vriezer, en als die bevroren waren, deed ik er een in de koelkast op een theedoek. Als die ontdooid was, wisselde ik hem met het bevroren exemplaar uit de vriezer. (Ik dronk het water overigens nooit op, dat lijkt me ook niet zo’n goed idee.) Twee vliegen in één klap: een vollere en dus zuinigere vriezer, en een koude koelkast. Het werkte verrassend goed. Een koelkast is heel goed geïsoleerd en de koude die zo’n fles afgeeft, wordt goed gebruikt. Dus als je echt krap bij kas zit (of een echte krent bent) en oude apparatuur hebt, is dit een optie die goed werkt. Je kunt natuurlijk ook echte koelelementen gebruiken, die ervoor gemaakt zijn, maar dan heb je vrij grote nodig. Dit werkt net zo goed.

Ook dingen die je uit de vriezer haalt om te ontdooien, kun je het beste de avond ervoor in de koelkast leggen. Dat ontdooit gelijkmatiger en dus beter, en de koelkast gebruikt de kou ook ten goede. Omgekeerd is voedsel dat nog warm is, een crime voor de koelkast. Laat het eerst helemaal afkoelen.

In mijn buscampertje heb ik gemerkt hoe goed dit werkt. Tegenwoordig is mijn busje een rijdende energiecentrale, maar dat is niet altijd zo geweest. In de tijd dat ik nog geen accu en zonnepanelen had, ging ik weleens een weekend weg op een plek waar geen stroom was. Dan legde ik een portie bevroren tomatensoep in de koelbox. Ergens op zondag was die eindelijk ontdooid, en at ik hem op (wel warm, overigens… anders was het gazpacho en er is nauwelijks een smeriger gerecht denkbaar). Al die tijd speelde die soep voor koelelement.

Overigens: de mensen in je huis die driemaal daags de koelkast opendoen, wat hersenloos naar de inhoud staren, en hem dan weer dichtdoen, een rondje lopen en dan weer richting koelkast gaan, die mensen moet je achter het schuurtje afschieten. Nou oké, heropvoeden mag ook. Elke keer dat je de koelkast opendoet, valt de koude er voor een groot deel uit. Dan mag je koelkast weer opnieuw beginnen met afkoelen. Daarom werkte bovenstaande truc met de bevroren tomatensoep in de camper ook alleen als ik de koelbox niet te vaak open deed.

Wil je die tekening ook echt zien zonder het geklets eroverheen? Klik op het plaatje.