Pensioenchecker reageert: hoeveel pensioen krijg ik nou?

Eind augustus maakte ik kennis met de app Pensioenchecker, en mijn indruk was niet heel positief. Ik schreef er een post over, vooral over de vraag waarom de bedragen tussen mijn pensioenfonds en de app zo veel verschillen. Afgelopen maandag kreeg ik een reactie.

Even voor we beginnen. Ik ben hier natuurlijk heel kritisch geweest, en het kan nooit kwaad te onthouden dat ook bij Pensioenchecker gewoon aardige en ongetwijfeld kundige mensen werken, en dat er altijd keuzes gemaakt worden die niet iedereen aanstaan, maar wel goede keuzes kunnen zijn. Aan de andere kant: pensioen is belangrijk, en zo’n pensioenfederatie heeft een maatschappelijke functie. Het moet wel goed zijn wat je doet.

Daarom is het heel fijn dat ik zo uitgebreid antwoord kreeg. De mailer gaat heel netjes in op alle punten die ik in het artikel heb genoemd, en we gaan ze hier allemaal langs.

1. Als ik de app download, moet ik na het inloggen met mijn DigiD… nog een keer inloggen met mijn DigiD. Raar, maar kan gebeuren.

Daarvan zegt het Pensioenchecker: “We hebben eind augustus met een enorme piek qua gebruik te maken gehad. Daardoor zijn er storingen ontstaan met inloggen en het ophalen van de data. Deze zouden nu verholpen moeten zijn.”

Mooi dat de belangstelling zo groot is! En problemen door drukte kunnen gebeuren. Het gebeurt alleen nu nog steeds… Overigens zou het een stuk fijner zijn als je de kans had om de DigiD-app te gebruiken. Nu kun je alleen inloggen met je DigiD-gebruikersnaam en wachtwoord.

2. Je kunt niet zoveel. Je ziet het bedrag dat je krijgt als je op je standaard pensioenleeftijd bereikt, en – neem ik aan – niet verandert van inkomen, aantal uren, of persoonlijke situatie zoals scheiding etc. Je kunt niet zien wat er gebeurt als je bijvoorbeeld minder wil werken, of als je een partner wil aanmelden of juist verwijderen. Dat kan wel op de site van mijn pensioenfonds. Je kunt wel aangeven dat je naast je pensioen ook extra wil sparen, maar of je dat belegt of spaart, wordt niet genoemd. Het lijkt erop dat je het op een spaarrekening zet.

Pensioenchecker: “De app heeft als prioriteit de gebruiker inzicht in het pensioen geven. Hierbij richten we ons vooral op de grote groep mensen in Nederland tussen de 35 en 55 jaar die het genereren van dit inzicht helaas uitstelt tot vlak voor de pensioendatum. Wij hebben met de app als doel veel vroeger in de opbouwfase bewustzijn te creëren over het feit dat er pensioen wordt opgebouwd zodat als een van de life events die je hierboven noemt gebeurt (minder werken, scheiden, verandering van inkomen tgv van ziekte), er in ieder geval een basis is qua kennis en informatie die kan helpen de juiste besluiten te nemen.”

Dit is een heel taaie kwestie. Het is inderdaad enorm belangrijk om werknemers bewust te maken van hun pensioen, ver voordat het zover is. Voor dat doel dus niets dan lof. De vraag is wel hoe je dat doet. Daar zal de sector meer verstand van hebben dan ik, maar toch vraag ik mij af of een app dan de goede manier is. Ik ken die app omdat ik de e-mails van mijn pensioenfonds lees. Dan ben ik eigenlijk de doelgroep al niet meer, want we proberen juist die groep te bereiken die die mails niet eens krijgt, laat staan leest.

Bovendien is het nog best wat moeite om een app te downloaden, dus ook dan ben je al wat drempels over. Als je op een goede dag op de gedachte komt je te verdiepen in je pensioen, wat doe je dan? Kijken of er een app bestaat? Of naar de site van je (grootste, of meest recente) pensioenfonds gaan? Ik denk dat laatste. Net zoals ik pas een app van mijn supermarkt download als ik al een klantenkaart heb. Als ik alleen even wil weten hoe laat de winkel sluit of hoeveel de appels kosten, kijk ik wel gewoon op de site.

Pensioenchecker downloaden zegt dus al dat je bovenmatig veel belangstelling hebt voor je pensioen. Als je dan de moeite genomen hebt, dan wil je juist kunnen spelen met de factoren die de hoogte van je pensioen beïnvloeden. Je zou dat als makers ook willen, zou ik zeggen, omdat dit juist de belangstelling en het bewustzijn vergroot. De bezoeker gaat wellicht denken: ‘wat gebeurt er eigenlijk als ik Henk op de keien zet?’ en dan zie je dat je Henk maar beter kunt houden, ook al snurkt hij te hard en laat hij zijn sokken overal slingeren. Ik zou ook eerder kiezen voor spelen met het aantal uren in de werkweek dan met extra bijsparen voor je pensioen – hoewel die keuze wel ingegeven zal zijn door praktische hobbels.

Kortom: in de marketingfuik waar je alle werknemers van Nederland in wil trekken, staat een app niet vooraan als laagdrempelig lokkertje, en dat betekent iets voor de verwachtingen van de bezoekers.

3. Je kunt je pensioenleeftijd verlagen, maar niet verder dan 65. Bij mijn eigen pensioenfonds kan ik gaan tot de 60 jaar.

Pensioenchecker: “Dat klopt en dat is een bewuste keuze die we hebben gebaseerd op gebruikersonderzoek. Voordeel van de app is dan weer dat het inzicht dat wij genereren voor je hele pensioen is, ook als dat bij meer dan 1 pensioenfonds is ondergebracht.”

Ik moet toegeven: hier volg ik de redenering niet helemaal. Wat is het voordeel van een grens bij 65? Kost het meer werk van de developers om de grens bij 60 te leggen? Denkt er dan echt niemand aan eerder stoppen dan 65?? Wat treurig! Wij hebben nog veel evangelisch werk te verrichten, lieve lezers.

4. Ik zie grafieken die niet kloppen met de cijfers waarop ze gebaseerd zijn.

Pensioenchecker: “Ik neem aan dat het hier vooral om de taartdiagrammen gaat. Hier gaan we naar kijken.”

Dat klopt, het waren de taartdiagrammen onder het kopje ‘pensioenbedrag’ (of eigenlijk, als we dan echt gaan mierenneuken, donutdiagrammen). Misschien zijn die eigenlijk helemaal niet gebaseerd op cijfers maar is het hier de vormgeving die leidt tot misverstanden.

5. Ergens onderaan staat de niet onbelangrijke opmerking: ‘preciezere berekening? Check het bij je pensioenuitvoerders’. Dus als ik juist dat wil weten waar ik deze app voor heb gedownload, moet ik terug naar waar ik vandaan kwam: de site van mijn pensioenfonds, die mij deze app heeft aangeraden.

Pensioenchecker: “Wij baseren onze data op mijnpensioenoverzicht en die data loopt altijd achter op de data die je in de pensioenportalen van de pensioenfondsen ziet. Zo is het helaas door de wet geregeld. Dat betekent wel dat als je heel kort voor je pensioen zit en de meest up-to-date bedragen wilt zien, je beter naar de portalen van de pensioenfondsen kunt gaan. Vandaar de opmerking over precieze berekening. Voor de doelgroep van de pensioenchecker, 35 – 55 jaar is het inzicht zoals wij dat genereren al heel waardevol. Daarbij komt ook dat de meeste Nederlanders pensioen ondergebracht bij meer dan 1 pensioenfonds en dat geven wij in 1 overzicht weer.”

Prima verklaring. Ik zou dat dan wat anders verwoorden. Iets in de geest van ‘Deze bedragen kunnen wat achterlopen op de bedragen die je pensioenfondsen voor je hebben. De nieuwste gegevens nodig? Check het bij je pensioenfondsen.’ Achterlopen wekt minder vragen op dan onnauwkeurig lijken.

6. Iets te klagen? Goeie tips voor de developer? Dat kan via een Google Form (want privacy first!) en dat is wel erg sneu. Sinds 2020 had daar best iets beters voor bedacht mogen worden. Overigens vraagt het formulier niet naar contactgegevens dus antwoord krijgen zal lastig worden.

Pensioenchecker: “Hier zullen we naar kijken. Op onze website is wel ons emailadres te vinden. Mogelijk kunnen we hiernaar verwijzen.”

Dat lijkt mij inderdaad een betere keuze. Makkelijke optie ook: zet het e-mailadres in de toelichting die al in de app bestaat, klaar. Ook omdat het nu ook weer niet zo vaak zal voorkomen dat mensen feedback hebben. Het Google Form lijkt ook meer een kortstondig bedoeld tevredenheidsonderzoekje te zijn geweest dan een manier om feedback te leveren, hoewel het nog steeds in het menu van de app staat – waar het trouwens ook weer tot andere problemen leidt maar dat voert hier nu even te ver. Google Forms hoort hoe dan ook niet thuis in een zorgvuldige en privacy-minded organisatie met half Nederland als potentiële klanten.

7. Ik zie spellingsfouten, beroerde grammatica en slechte woordkeus.

Pensioenchecker: “Dit nemen we mee in het ontwikkeltraject voor een volgende release.”

Heel mooi, en zeker nodig. Ik zie nu zelfs een paragraaf dubbel in een stuk tekst staan. Volgens mij is dit nieuw, maar misschien was het me niet opgevallen. Dit wekt in ieder geval geen zorgvuldige indruk.

8. Maar het allerbelangrijkste: de berekening vertoont weinig gelijkenis met de bedragen die ik van mijn eigen pensioenfonds krijg. Zie hieronder.

Pensioenchecker: “De eerder stoppen berekening in de app laat voor 66 en 65 jaar een schatting netto per maand zonder AOW zien. Ik vermoed dat het verschil in de tabel voor mijn fonds en app veroorzaakt wordt inclusief of exclusief AOW, maar ik heb geen toegang tot een portaal van je pensioenfonds dus kan dit niet verifiëren. Daarnaast zullen de gebruikte vervroegingsfactoren (factoren die we gebruiken om de impact van een vervroegd pensioen te berekenen) verschillen met die van het pensioenfonds. Dit kan evt verschillen na het corrigeren voor de AOW verklaren.”

Hier wordt het echt interessant – en belangrijk. Je moet kunnen vertrouwen op de bedragen die je ziet. Waar komen dan die grote verschillen vandaan? Er worden twee mogelijke oorzaken genoemd: de AOW, of ‘vervroegingsfactoren’.

AOW als verklaring lijkt mij heel sterk. Ik krijg nog geen AOW als ik 66 of 65 ben, dat weet ook mijn pensioenfonds. Hoe komt die dan aan een veel hoger bedrag dan Pensioenchecker? Ik krijg het ook niet als ik 67 ben, trouwens, hoewel de app dat wel suggereert. Ook dat lijkt mij een beetje misleidend.

Dan blijven de ‘vervroegingsfactoren’ over als verklaring. Als die zo’n grote invloed hebben op de hoogte van je pensioen, en als je die schuifjes blijkbaar net zo makkelijk naar links of naar rechts kunt zetten, afhankelijk van je aannames, dan betekent dat eigenlijk dat alle bedragen die genoemd worden, door zowel je eigen pensioenfonds als door deze app, vrij betekenisloos zijn. Mijn pensioenfonds zegt dat ik €3530 per maand krijg als ik stop met 66, terwijl Pensioenchecker het houdt op €2110. Dus afhankelijk van factoren die ik niet kan instellen, en die zelfs volslagen onopgehelderd blijven, ben ik straks a) een vette pensionado die de helft van het jaar met een extra dikke camper op een Spaans strand zit, of b) een zielig vrouwtje dat in mijn flatje zit te verpieteren met een zak aardappelen en een kruik met een houdbaarheidsdatum uit 2010.

Er zal uiteindelijk wel een goede verklaring zijn. Maar duidelijker is het allemaal nog niet geworden. Overigens zie ik nu zelfs nieuwe fouten opduiken in de app, dus er wordt wel aan gewerkt – of ik lette de vorige keer niet op. Als er nog een gebruikerstester nodig is, bied ik mezelf hierbij aan.